Tổng quan du học Thụy Sĩ

Tại Thụy Sĩ, giáo dục rất được chú trọng và đầu tư. Chính phủ phối hợp chặt chẽ cùng 26 bang để cung cấp một nền giáo dục toàn diện cho học sinh và sinh viên. Mỗi bang sẽ có chính sách giáo dục, phương pháp và thời gian học khác nhau nhưng đều theo khuôn khổ chung của Chính phủ, đảm bảo chất lượng và tính hiệu quả chung.

Chương trình giáo dục kéo dài từ cấp tiểu học (gồm mầm non) và cấp trung học (trung học cơ sở và trung học phổ thông) đến giáo dục sau phổ thông (cấp đại học). Hầu như học phí đều hoàn toàn miễn phí cho chương trình học bắt buộc, và được tài trợ bởi Chính phủ và các bang. Tuy vẫn có trường tư thục, hầu hết 95% trẻ em Thụy Sĩ đều được phụ huynh đưa đến các trường công lập.

Chương trình học bắt buộc tại Thụy Sĩ

Chương trình học bắt buộc bao gồm 11 năm, bắt đầu từ 2 năm mẫu giáo đến 3 năm trung học cơ sở (từ 4 đến 15 tuổi) tùy theo các bang.

Cấp tiểu học

Cấp tiểu học gồm 8 năm, bao gồm cả mẫu giáo, kéo dài từ 4 tuổi đến 12 tuổi. Trước khi bước vào trường tiểu học, trẻ em có thể học tại các lớp mầm non (các trường mẫu giáo này không bắt buộc) nhưng nếu nằm trong chương trình tiểu học của bang thì bắt buộc phải học. Hầu hết các bang đều cho trẻ em đi học mẫu giáo khi các em đủ 4 tuổi. Sau khi học xong 2 năm mẫu giáo thì các em sẽ vào trường tiểu học.

Có một số bang kết hợp lớp mẫu giáo với các năm đầu tiên của tiểu học, thường gọi là chu kỳ học đầu tiên. Các bang nói tiếng Đức thì trẻ em từ 4 tuổi đến 8 tuổi sẽ được học cùng lớp trong chu kỳ học đầu tiên. Các bang nói tiếng Pháp xem 2 năm mẫu giáo là một phần của năm tiểu học đầu tiên kéo dài trong vòng 4 năm. Riêng bang Ticino có 7 năm tiểu học và trẻ em 3 tuổi có thể học thêm một năm nữa trước khi vào 2 năm mẫu giáo. Ngoài ra, cũng có ít bang nói tiếng Đức không bắt buộc học mẫu giáo hoặc chỉ bắt buộc học một năm. Phần lớn, các lớp mẫu giáo đều dạy trẻ cách ứng xử và các kiến thức cơ bản về Toán, Ngôn ngữ và Văn hóa Thụy Sĩ.

Cấp Trung học Cơ sở

Chương trình giáo dục bắt buộc bao gồm cấp Trung học cơ sở kéo dài 3 năm (riêng bang Ticino kéo dài 4 năm), thường là từ lớp 7 đến lớp 9 (11 đến 15 tuổi). Năm học ở Thụy Sĩ thường bắt đầu vào giữa tháng 8 hoặc tháng 9 và kết thúc vào tháng 5 hoặc tháng 6. Các trường thường tuân theo hệ thống học kỳ 3 tháng (12 tuần) với hai học kỳ mỗi năm. Sau khi học xong cấp tiểu học, dựa vào năng lực học tập hay kỳ thi chuyển cấp mà xác định khả năng của học sinh để xếp vào trường Phổ thông cho phù hợp.

Có 3 mô hình cấu trúc Trung học khác nhau:

• Mô hình phân luồng: gồm các trường tách biệt với nhau và các lớp có yêu cầu chương trình khác nhau. Dựa vào thành tích học tập mà học sinh sẽ được vào một loại trường khác nhau.
• Mô hình hợp tác: gồm các lớp có mức độ thành tích học tập và yêu cầu chương trình khác nhau (lớp chung hoặc lớp nâng cao).
• Mô hình tích hợp: gồm các lớp không chọn lọc và các học sinh có trình độ khác nhau đều học chung một lớp. Các mô hình trường học đều tập trung cung cấp môi trường phát triển nhân cách, xử lý và giải quyết các vấn đề cũng như rèn luyện khả năng làm việc nhóm.

Các môn học được dạy chủ yếu là Ngôn ngữ được nói tại các Bang, Ngoại ngữ (tiếng Anh hoặc Ngôn ngữ tự chọn khác), Toán học, Khoa học Tự nhiên và Xã hội,… Ngoài ra, có thêm một số lĩnh vực liên ngành như Công nghệ Thông tin, Giáo dục Giới tính, một số môn liên quan đến Văn hóa, Tôn giáo,...

Ở hầu hết ở các bang, học sinh sẽ nhận điểm và báo cáo tiến độ học tập theo định kỳ 2 năm một lần. Hoặc sẽ có các bài kiểm tra cuối kỳ để đánh giá năng lực sinh viên tùy theo bang. Các cuộc họp giữa phụ huynh và giáo viên diễn ra thường xuyên để thảo luận về kết quả học tập của con em mình.

Cấp Trung học Phổ thông (Sau Chương trình học bắt buộc)

Sau khi hoàn thành giáo dục bắt buộc, học sinh có thể lựa chọn học lên Trung học phổ thông hoặc không. Trong quá trình chuyển sang cấp Trung học phổ thông, các trường Trung học cơ sẽ mở các lớp trang bị kỹ năng cho học sinh để vào trường Trung học phổ thông.

Trung học Phổ thông thường (15 tuổi đến 19 tuổi) được chia thành trường có Chương trình giáo dục Phổ thông và trường có Chương trình đào tạo Nghề.

Các trường có chương trình giáo dục Phổ thông:

Gồm trường Tú tài và trường Trung học phổ thông chuyên

Đối với trường Tú tài (khoảng ⅓ học sinh theo học): thường kéo dài đến 4 hoặc 6 năm tùy bang. Họ chuẩn bị cho học sinh các chương trình giáo dục Đại học cũng như không đi quá nhiều vào trình độ chuyên môn. Học sinh sau khi lấy bằng Tốt nghiệp Tú tài (Matura / Maturité) có thể đăng ký học tại các trường Đại học bang, Đại học đào tạo Giáo viên và Học viện Công nghệ.

Đối với trường Trung học phổ thông chuyên (khoảng 5% học sinh vào học): đào tạo chương trình giáo dục phổ thông và các chương trình giáo dục chuyên nghiệp trong các lĩnh vực nghề nghiệp cụ thể. Học sinh có thể lấy bằng Tú tài chuyên ngành (Fachmaturität / maturité spécialisée) và theo học tại các trường Đại học Khoa học Ứng dụng và các khóa giáo viên mầm non và tiểu học tại các trường Đại học chuyên đào tạo giáo viên.

Các trường có chương trình đào tạo Nghề (VET)

Phần lớn học sinh đều chọn chương trình giáo dục này sau khi hoàn thành chương trình bắt buộc. Các trường Nghề có hơn 250 ngành nghề khác nhau mà học sinh có thể tha hồ chọn lựa. Tại Thụy Sĩ, các bằng cấp chuyên nghiệp có thể được lấy ở cấp trung học phổ thông trong khi tại các nước khác các bằng này phải lấy từ các trường Đại học. Các trường Nghề đào tạo dựa trên thực hành đi đôi với lý thuyết, từ đó nâng cao kỹ năng của học viên. Học sinh sẽ nhận được bằng VET của Liên bang hoặc bằng Tú tài Nghề sau khi hoàn thành khóa học. Họ được phép nhập học vào các trường Đại học Khoa học Ứng dụng.

Cấp Đại học và Sau Đại học tại Thụy Sĩ

Các trường Đại học ở Thụy Sĩ có danh giá và uy tín rất cao trên thế giới, nằm trong top các trường có tiếng về chất lượng giảng dạy và lịch sử lâu đời. Đây cũng là quê hương của các trường nổi tiếng tại châu Âu có kinh nghiệm dày dạn trong các lĩnh vực như Khoa học, Công nghệ, Tài chính, Ngân hàng và Nhà hàng - Khách sạn.

Tại Thụy sĩ, có 10 trường Đại học bang và 2 Viện Công nghệ Liên bang. Các trường Đại học bang được điều hành và quản lý bởi các bang trong khi các Viện Công nghệ chịu trách nhiệm trực tiếp của Chính phủ Thụy Sĩ. Ngoài 2 loại trường trên còn có 2 loại trường khác nữa gồm 12 trường Đại học Sư phạm cung cấp giáo dục theo hướng thực hành và 8 trường Khoa học Ứng dụng và Nghệ thuật cung cấp giáo dục khoa học và chuyên môn. Tất cả các trường này đều đào tạo và cung cấp bằng Cử nhân và Thạc sĩ. Riêng bằng Tiến sĩ chỉ có 12 trường giáo dục Nhà nước (10 trường Đại học bang và 2 Viện Công nghệ Liên bang) được phép cấp bằng.

Để đáp ứng nhu cầu học tập của sinh viên quốc tế, Chính phủ và các bang cùng các trường của Thụy sĩ đã cung cấp hàng loạt các học bổng hấp dẫn để hỗ trợ sinh viên quốc tế.

Học bổng từ Chính phủ Thụy Sĩ

Hằng năm, Chính phủ Thụy Sĩ sẽ trao học bổng xuất sắc cho các sinh viên quốc tế nhằm thúc đẩy tuyển sinh và đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu lâu dài với hơn 180 quốc gia. Học bổng thường dành cho Chương trình Sau đại học (bậc Thạc sĩ và Tiến sĩ) trong bất kì chuyên ngành nào. Bạn có thể nghiên cứu tại một trong 10 trường công lập tại Thụy Sĩ, các Viện công nghệ liên bang và các viện nghiên cứu và giảng dạy công lập.

Có 2 loại học bổng chính:

• Các loại học bổng nghiên cứu: dành cho những ai đã có bằng Thạc sĩ) muốn tới Thụy Sĩ học tập và nghiên cứu lâu dài chương trình Tiến sĩ và Sau tiến sĩ.
• Các học bổng dành cho nghệ thuật: dành cho các sinh viên muốn theo học bậc Thạc sĩ tại các trường Thụy Sĩ. Sinh viên có thể học tập ở bất kì Nhạc viện hoặc trường Nghệ thuật nào tại đây. Tuy nhiên học bổng chỉ dành cho một số quốc gia nhất định.

Giá trị học bổng: hoàn toàn miễn học phí, ngoài ra còn trợ cấp một khoản chi phí sinh hoạt cũng như nhà ở, bảo hiểm y tế,…

Học bổng của các trường Đại học hàng đầu Thụy Sĩ

Ngoài các học bổng của Chính phủ và các bang thì các trường Đại học cũng đưa ra một số học bổng hấp dẫn để thu hút sinh viên quốc tế đến học tập và làm việc.

Học bổng của Đại học ETH Zurich (Viện Công nghệ Liên bang Thụy Sĩ)

ETH Zurich là một trong những trường đại học hàng đầu thế giới về Khoa học và Công nghệ và đứng vị trí thứ 6 trong bảng xếp hạng QS World University Ranking 2021. Trường có tới 16 khoa đào tạo cung cấp các khóa học giáo dục và nghiên cứu khoa học trong các lĩnh vực từ Kỹ thuật, Kiến trúc, Hóa học và Vật lý,... Phương pháp giảng dạy kết hợp kiến thức lý thuyết vững chắc với ứng dụng thực tế trên nền tảng học thuật.

Trường hỗ trợ học bổng cho các sinh viên xuất sắc muốn học bậc Thạc sĩ tại trường với 2 chương trình học bổng hấp dẫn là Chương trình Cơ hội và Học bổng Xuất sắc (ESOP) và Chương trình Học bổng ETH-D.

Giá trị học bổng (cập nhật tháng 3/2021)

Học bổng Xuất sắc: trợ cấp chi phí học tập (bao gồm cả học phí) và chi phí sinh hoạt lên đến 12.000 CHF cho mỗi học kỳ (khoảng 297.506.425 VND/học kỳ).

Học bổng ETH-D: hỗ trợ một phần chi phí sinh hoạt, học phí và nghiên cứu với 7.500 CHF mỗi học kỳ (khoảng 185.941.516 VND/học kỳ).

Học bổng của Đại học École polytechnique fédérale de Lausanne (EPFL)

Trường Đại học EPFL đứng thứ 14 trong QS World University Ranking 2021 và chuyên đào tạo về Khoa học Tự nhiên và Kỹ thuật. Đây là một trong hai Viện Công nghệ liên bang hàng đầu của Thụy Sĩ. Tại đây cung cấp một môi trường học tập quốc tế năng động với nhiều đối tác trên toàn thế giới. Ba sứ mệnh mà trường thực hiện là giảng dạy, nghiên cứu và chuyển giao công nghệ. Học bổng trường cung cấp dành cho sinh viên muốn học Chương trình Thạc sĩ tại trường.

Giá trị học bổng (cập nhật tháng 3/2021)Tài trợ học phí 8.000 CHF tương đương 198.337.616 VND mỗi học kỳ (32.000 CHF khoảng 793.350.466 VND cho 2 năm và 24.000 CHF khoảng 595.012.850 VND cho 1,5 năm). Ngoài ra còn hỗ trợ tiền phòng, việc làm thêm và một khóa học tiếng Pháp và cho phép thực tập tại Thụy Sĩ hoặc nước ngoài trong quá trình nhận học bổng.

Học bổng của Đại học Geneva

Trường Đại học Geneva nằm trong Top các trường hàng đầu thế giới và xếp hạng 106 theo QS World University Ranking 2021. Đây là trường Đại học lớn thứ 3 tại Thụy Sĩ về số lượng sinh viên, có tới 40% là sinh viên quốc tế. Trường đào tạo đa dạng nhiều lĩnh vực và chuyên ngành, như Sinh học, Y dược, Vật lý, Nghệ thuật và Nhân văn,...

Trường cung cấp học bổng Thạc sĩ Khoa học Xuất sắc dành cho tất cả sinh viên (trong và ngoài nước) muốn theo đuổi chương trình Thạc sĩ trong các lĩnh vực như Khoa học máy tính, Toán học, Khoa học Dược phẩm,…

Giá trị học bổng (cập nhật tháng 3/2021): Cung cấp một khoản trợ cấp lên tới 10.000 CHF/năm (tương đương 247.922.021 VND) và có thể kéo dài tới ba hoặc bốn học kỳ của chương trình Thạc sĩ.

Học bổng của Đại học Bern

Đại học Bern xếp hạng 114 trong QS World University Ranking 2021. Là ngôi trường cung cấp chất lượng giảng dạy hàng đầu thế giới với các lĩnh vực chuyên sâu như Khoa học Tự nhiên, Khoa học Xã hội, Hóa học, Nghệ thuật và Nhân văn,… Trường sẽ trao 6 suất học bổng tài trợ Thạc sĩ cho những ai muốn theo học. Học bổng áp dụng tất cả các ngành bất kì trừ Khoa học Y sinh và Y học.

Giá trị học bổng (cập nhật tháng 3/2021): một khoản trợ cấp hàng tháng là 1.600 CHF (khoảng 39.667.523 VND)

Học bổng của Đại học Basel

Đại học Basel được xếp vào hạng 149 trong QS World University Ranking 2021. Ngôi trường này cung cấp nền giáo dục hàng đầu và lâu đời nhất ở Thụy Sĩ (có lịch sử giảng dạy và nghiên cứu hơn 550 năm). Hàng năm trường thu hút rất nhiều sinh viên quốc tế tới đây học tập và làm việc. Trường có 5 lĩnh vực nghiên cứu trọng tâm là Nghiên cứu Thị giác, Khoa học Thị giác, Khoa học Nano, Khoa học Năng lượng Bền vững, Nghiên cứu Châu Âu và Thế giới.

Trường có các quỹ khác nhau như quỹ trường, quỹ tập thể sinh viên,… để hỗ trợ cung cấp học bổng cho sinh viên học tập. Các học bổng thường dành cho các sinh viên năm cuối cấp chương trình Cử nhân và Thạc sĩ.

Giá trị học bổng (cập nhật tháng 3/2021): Các học bổng này đều hỗ trợ mức chi phí từ 200 - 1000 CHF mỗi tháng (khoảng 4.958.440 - 2.4792.202 VND mỗi tháng).

Khi du học và sinh sống tại Thụy Sĩ, bạn sẽ có cơ hội trải nghiệm cuộc sống tại một trong những quốc gia có mức sống cao và an toàn nhất, trong môi trường quốc tế thân thiện đa văn hóa. Ngoài việc học trên trường, hầu hết du học sinh sang Thụy Sĩ đều đi làm thêm trong quá trình học tập để trang trải cuộc sống.

Giấy phép Lao động tại Thụy Sĩ

Để đáp ứng nhu cầu của sinh viên thì Chính phủ Thụy Sĩ đã cung cấp các thông tin cần thiết về việc cấp giấy phép lao động trong quá trình du học.

Công dân không thuộc EU (Liên minh châu Âu)/EFTA (Hiệp hội Thương mại tự do Châu Âu) phải có giấy cấp phép lao động trước khi xin việc. Bạn phải nộp giấy này lên Cơ quan có thẩm quyền của bang mà bạn sẽ làm việc trong thời gian sắp tới. Để được cấp phép lao động, bạn phải đợi khoảng 6 tháng sau khi nhập học. Đối với những ai đang học chương trình Thạc sĩ (có bằng Cử nhân ở nước ngoài) đang học tại các viện của Thụy sĩ thì không cần chờ đợi, bạn sẽ được cấp phép ngay khi vào học. Hãy chắc chắn rằng bạn sẽ học tập toàn thời gian và các công việc làm thêm sẽ không ảnh hưởng đến việc học tập.

Số giờ làm thêm tại Thụy Sĩ

Chính phủ Thụy Sĩ cho phép làm thêm tối đa 15 giờ/tuần (tức là khoảng 2 giờ/ngày) trong quá trình học tập và làm việc toàn thời gian trong kỳ nghỉ của học kỳ. Bạn sẽ được làm thêm sau 6 tháng kể từ ngày nhập học. Hầu hết các nhà tuyển dụng sẽ trả bạn mức lương tối thiểu 24.50 CHF mỗi giờ (khoảng 2.000 CHF đến 2.800 CHF/tháng).

Các công việc sinh viên có thể làm thêm khi du học tại Thụy Sĩ

Bạn nên chuẩn bị tinh thần cho bất kì công việc nào sẵn có tại quốc gia này, như dọn dẹp vệ sinh, phụ bếp, dắt chó đi dạo, trông trẻ, dọn tuyết, trợ lý truyền thông,... Ngoài ra, còn có nhiều công việc khác mà bạn có thể quan tâm như:

• Nhân viên phục vụ Khách sạn- Nhà hàng: Thụy Sĩ là quốc gia chú trọng đến phát triển Du lịch. Nơi đây từ lâu đã xây dựng cho mình Dịch vụ Du lịch chất lượng cao với nhiều khách sạn nguy nga lâu đời trên thế giới. Tại đây, bạn có thể sẽ được thử sức mình trong môi trường chuyên nghiệp, rèn luyện tính cẩn thận, tỉ mỉ, khôn khéo trong cách làm việc cũng như ứng biến tốt khi gặp vấn đề khó khăn.
• Bảo mẫu (người trông trẻ): Nếu bạn là người yêu quý trẻ em và cần tìm công việc có khung thời gian linh hoạt thì công việc này sẽ vô cùng phù hợp đối với bạn. Hầu hết các gia đình ở Thụy Sĩ đều không có nhiều thời gian để chăm sóc con nên họ luôn tìm kiếm bảo mẫu cho con em mình. Công việc này đòi hỏi bạn phải là người thật sự yêu thích trẻ em, có tính kiên nhẫn cao, biết cách chăm sóc và giao tiếp với trẻ con.
• Nhân viên tổng đài và tư vấn khách hàng: Đây là một công việc được nhiều sinh viên lựa chọn. Vì là quốc gia đa văn hóa, sử dụng nhiều ngôn ngữ khác nhau (Đức, Ý, Pháp và Romansh của bang Grisons), nên nếu bạn biết nhiều hơn 3 ngôn ngữ (Ngôn ngữ mẹ đẻ, Ngôn ngữ tiếng Anh và Ngôn ngữ khác như Pháp, Đức, Ý) có thể là một lợi thế vô cùng lớn. Công việc sẽ đòi hỏi bạn phải thân thiện, giao tiếp tốt, cách cư xử khôn khéo và giải quyết vấn đề linh hoạt. Công việc này cũng giúp bạn trau dồi vốn từ vựng, tiếp xúc được với nhiều người thuộc nhiều nền văn hóa khác nhau đang sinh sống tại Thụy Sĩ.

Ngoài ra, các trường Đại học cũng cung cấp một số công việc bán thời gian cho sinh viên, như trợ lý sinh viên, trợ lý phòng thí nghiệm hoặc trợ giảng cho các khóa học tại trường, đòi hỏi kinh nghiệm liên quan đến lĩnh vực bạn đang theo đuổi, cũng như học vấn của bạn cần phải tốt. Công việc sẽ giúp bạn tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện thái độ chuyên nghiệp và cẩn thận, tính bền bỉ, cũng như sẽ giúp làm đẹp cho CV của bạn sau khi ra trường.